Biến Chứng Thai Sản Là Gì?
Biến chứng thai sản là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể xảy ra trong bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ, từ khi bắt đầu mang thai đến giai đoạn chuyển dạ và sinh con, hoặc thậm chí sau khi sinh. Việc trang bị kiến thức đầy đủ về các biến chứng thai sản thường gặp là vô cùng quan trọng để phòng ngừa, phát hiện sớm và đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.
1. Biến Chứng Thai Sản Là Gì?
Biến chứng thai sản, hay còn gọi là tai biến sản khoa, là những vấn đề sức khỏe phát sinh trong quá trình mang thai. Các biến chứng này có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào, từ khi thụ thai đến lúc chuyển dạ, sinh con và thậm chí cả thời kỳ hậu sản. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm tại Việt Nam có hàng trăm bà mẹ tử vong do các tai biến sản khoa.
2. Những Biến Chứng Thai Sản Thường Gặp
2.1 Mang Thai Ngoài Tử Cung
Mang thai ngoài tử cung (hay chửa ngoài dạ con) là tình trạng trứng sau khi thụ tinh làm tổ và phát triển bên ngoài tử cung, thường gặp nhất là ở vòi trứng, buồng trứng hoặc ổ bụng. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, khối thai có thể vỡ gây đau bụng dữ dội, nguy hiểm đến tính mạng và khả năng sinh sản của người phụ nữ.
Tuy nguy hiểm, nhưng nếu được phát hiện sớm và loại bỏ khối thai, những ảnh hưởng và biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe sinh sản sau này có thể được ngăn chặn.
Dấu hiệu nhận biết thai ngoài tử cung:
Thai ngoài tử cung có những dấu hiệu tương tự như mang thai bình thường như ốm nghén, thử thai 2 vạch. Tuy nhiên, cần chú ý đến những biểu hiện bất thường khác như đau nhói hoặc âm ỉ ở bụng dưới kéo dài nhiều ngày kèm theo táo bón và xuất huyết âm đạo bất thường. Các triệu chứng đi kèm có thể là hoa mắt, chóng mặt, đổ mồ hôi, da xanh xao và yếu ớt.
Phòng ngừa mang thai ngoài tử cung:
Mặc dù nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định rõ, việc duy trì lối sống lành mạnh, hạn chế nạo phá thai, giữ vệ sinh vùng kín, không lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp và hạn chế bia rượu có thể giúp phòng ngừa.
2.2 Sinh Non
Sinh non là tình trạng chuyển dạ sớm và sinh con trước tuần thứ 37 của thai kỳ. Trẻ sinh non, đặc biệt là sinh càng sớm, càng có nguy cơ gặp các vấn đề về sức khỏe và phát triển, như suy tim, vàng da, bại não, chậm phát triển…
Dấu hiệu nhận biết nguy cơ sinh non:
Thay đổi dịch âm đạo (nhiều hơn hoặc kèm theo máu), đau vùng thắt lưng và bụng dưới, vỡ ối (có thể chỉ là vài giọt nước trắng đục) là những dấu hiệu dễ nhận biết. Nếu gặp phải những biểu hiện này, sản phụ cần đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra và hỗ trợ.
Phòng ngừa sinh non:
Những người có tiền sử sinh non, đang có kế hoạch hoặc dự định mang thai nên kiểm tra và chăm sóc sức khỏe càng sớm càng tốt. Các bác sĩ sẽ cân nhắc và đưa ra phác đồ phòng tránh sinh non dựa trên tình trạng cá nhân. Ngoài ra, khám thai định kỳ, sàng lọc trước sinh, chăm sóc sức khỏe và chế độ dinh dưỡng hợp lý cũng rất quan trọng.
2.3 Rau Tiền Đạo
Rau tiền đạo là tình trạng rau thai không bám ở đáy tử cung mà nằm ở vị trí bất thường, như mép tử cung hoặc che một phần hoặc toàn bộ lỗ cổ tử cung. Tình trạng này thường xảy ra trong 3 tháng cuối thai kỳ, gây chảy máu, chuyển dạ khó khăn và ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và con. Theo thống kê, cứ 300 sản phụ thì có 1 người gặp phải rau tiền đạo. Tuy nhiên, rau tiền đạo có thể được phát hiện từ tuần thứ 20 của thai kỳ qua siêu âm.
Dấu hiệu rau tiền đạo:
Nếu xuất hiện chảy máu âm đạo bất thường (không đau) trong 3 tháng giữa hoặc cuối thai kỳ, máu có thể ít hoặc nhiều, tự hết nhưng tái phát sau vài ngày, đặc biệt khi chảy máu kèm theo cơn co thắt, chảy máu nặng, cần phải cấp cứu ngay.
Phòng ngừa rau tiền đạo:
Rau tiền đạo thường gặp ở phụ nữ đã sinh nhiều lần, nạo phá thai hoặc sảy thai nhiều lần. Cần giữ gìn vệ sinh âm đạo, quản lý thai nghén chặt chẽ, khám thai định kỳ và không nên lạm dụng nạo phá thai.
2.4 Sảy Thai
Sảy thai là tình trạng thai bị mất tự nhiên trước tuần thứ 20 của thai kỳ. Khoảng 80% trường hợp sảy thai xảy ra trước khi thai được 12 tuần tuổi. Những sản phụ có tiền sử sảy thai có nguy cơ sảy thai cao hơn trong những lần mang thai tiếp theo.
Dấu hiệu sảy thai:
Dọa sảy thai là tình trạng cơ thể báo hiệu thai nhi đang gặp nguy hiểm, với các triệu chứng như đau bụng dưới âm ỉ, mỏi thắt lưng, xuất huyết âm đạo (màu nâu thẫm, hồng nhạt hoặc đỏ) và có thể sốt cao. Khi gặp những triệu chứng này, mẹ bầu nên đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra kịp thời.
Phòng tránh sảy thai:
Sảy thai là tình trạng khó lường trước. Để phòng tránh, chị em phụ nữ cần chuẩn bị chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học, tránh căng thẳng, giữ tinh thần ổn định và thoải mái, bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết (protein, canxi, kẽm…), tránh thực phẩm cay nóng và rượu bia.
Một số loại thuốc hoặc thành phần của thuốc điều trị bệnh có thể ảnh hưởng đến thai kỳ. Do đó, khi biết mình đã mang thai, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng. Phụ nữ có vấn đề ở tử cung như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung cũng cần chú ý vì đây là đối tượng có nguy cơ sảy thai sớm.
2.5 Tiền Sản Giật
Tiền sản giật là một hội chứng bệnh lý xảy ra từ tuần thứ 20 của thai kỳ với các triệu chứng như tăng huyết áp, protein niệu và phù. Bệnh lý này ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, khiến bé suy dinh dưỡng hoặc sinh non. Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể phát sau khi sinh (thường trong vòng 4 ngày hoặc đến 6 tuần sau sinh) và dẫn đến tử vong.
Dấu hiệu tiền sản giật:
Một số dấu hiệu dễ nhận biết là vấn đề tiêu hóa, buồn nôn, đau bụng, hoa mắt chóng mặt, giảm thị lực, phù trắng mềm (thường ở chân, tay). Ngoài ra, cần chú ý nếu chỉ số huyết áp tăng cao, đây là dấu hiệu thường gặp và xuất hiện sớm nhất trong thai kỳ, protein xuất hiện trong nước tiểu cũng là một triệu chứng thường gặp.
Phòng ngừa tiền sản giật:
Cho đến nay, nguyên nhân cụ thể gây ra tiền sản giật vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, bệnh thường xuất hiện ở những thai phụ bị máu khó đông, có tiền sử mắc bệnh tiểu đường, thừa cân trong thai kỳ hoặc do di truyền. Để phòng tránh, thai phụ cần kiểm tra huyết áp định kỳ, đảm bảo chế độ ăn uống dinh dưỡng và khoa học. Nếu phát hiện sớm, có thể ngăn chặn kịp thời bằng phương pháp dùng thuốc.
Lời Kết
Mang thai và làm mẹ là một thiên chức thiêng liêng của người phụ nữ. Để quá trình này diễn ra thuận lợi nhất, mỗi người cần trang bị kiến thức để giảm thiểu tối đa rủi ro và biến chứng trong quá trình mang thai và sinh con. Cần kiểm tra thai sản định kỳ, xét nghiệm sàng lọc để loại bỏ sớm những nguy cơ bằng các biện pháp can thiệp kịp thời.