Mạch Nhiệt Phân Ly là Gì? Hiểu Rõ về Bệnh Thương Hàn

Bệnh thương hàn là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Salmonella Typhi gây ra, ảnh hưởng đến đường tiêu hóa và có khả năng lây lan nhanh chóng trong cộng đồng. Mỗi năm, trên thế giới có hàng triệu ca mắc mới và hàng trăm nghìn ca tử vong do bệnh này. Bệnh thường bùng phát thành dịch ở các quốc gia nhiệt đới và cận nhiệt đới, trong đó có Việt Nam.

Vi khuẩn Salmonella Typhi, tác nhân gây bệnh thương hàn, có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.

Nguyên Nhân và Đường Lây Truyền Bệnh Thương Hàn

Bệnh thương hàn lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa, do ăn uống thực phẩm hoặc nước bị nhiễm khuẩn. Các loại thực phẩm có nguy cơ cao bao gồm trứng, thịt bò, thịt gia cầm, và sữa. Vi khuẩn thương hàn có thể sinh sôi trong sữa và các chế phẩm từ sữa mà không làm thay đổi mùi vị hay tính chất của chúng.

Ngoài ra, bệnh cũng có thể lây truyền từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp hoặc tiếp xúc với chất thải, đồ dùng cá nhân bị nhiễm khuẩn. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở những người từ 15 đến 30 tuổi, đặc biệt là những người sống trong điều kiện vệ sinh kém.

Thực phẩm và nước uống nhiễm khuẩn là con đường lây truyền bệnh thương hàn phổ biến, bên cạnh việc lây từ người sang người.

Các Giai Đoạn và Triệu Chứng của Bệnh Thương Hàn

Bệnh thương hàn thường trải qua các giai đoạn sau:

• Giai đoạn ủ bệnh: Thường kéo dài từ 7-15 ngày, trong giai đoạn này, người bệnh thường không có triệu chứng rõ ràng.
• Giai đoạn khởi phát: Kéo dài khoảng 1 tuần, với các triệu chứng sốt tăng dần, có thể kèm theo gai rét. Nhiệt độ có thể lên đến 39-41 độ C vào ngày thứ 7 của bệnh. Người bệnh cũng có thể bị nhức đầu, mệt mỏi, ăn ngủ kém, ù tai.
• Giai đoạn toàn phát: Kéo dài khoảng 2 tuần, với các triệu chứng sốt cao liên tục, nhiễm độc thần kinh (nhức đầu, ù tai, mất ngủ, trạng thái typhos), phát ban (đào ban), rối loạn tiêu hóa (tiêu chảy hoặc táo bón).

Mạch và Nhiệt Độ Phân Ly: Trong giai đoạn toàn phát, một dấu hiệu quan trọng là mạch chậm hơn so với mức bình thường tương ứng với nhiệt độ cao của cơ thể. Đây được gọi là hiện tượng “mạch nhiệt phân ly”, một đặc điểm lâm sàng thường gặp trong bệnh thương hàn.

• Giai đoạn lui bệnh: Kéo dài khoảng 1 tuần, nhiệt độ của người bệnh dao động mạnh rồi giảm dần. Người bệnh phục hồi, đỡ mệt mỏi, ăn ngủ tốt hơn và hết các vấn đề về tiêu hóa.

Chẩn Đoán và Điều Trị Bệnh Thương Hàn

Để chẩn đoán chính xác bệnh thương hàn, cần đưa bệnh nhân đến các cơ sở y tế có đầy đủ trang thiết bị và bác sĩ chuyên môn. Các bác sĩ sẽ dựa vào các triệu chứng lâm sàng, tiền sử dịch tễ và kết quả xét nghiệm cận lâm sàng như:

• Xét nghiệm máu (công thức máu, phản ứng Widal, PCR, ELISA)
• Cấy máu hoặc cấy phân để tìm vi khuẩn Salmonella Typhi

Điều trị bệnh thương hàn chủ yếu bằng kháng sinh. Tuy nhiên, tình trạng kháng kháng sinh của vi khuẩn Salmonella Typhi đang là một thách thức lớn. Các loại kháng sinh thường được sử dụng bao gồm fluoroquinolones và cephalosporin thế hệ III.

Ngoài ra, cần điều trị triệu chứng (bù nước và điện giải, hạ sốt) và điều trị các biến chứng nếu có (xuất huyết tiêu hóa, thủng ruột, choáng nội độc tố).

Phòng Ngừa Bệnh Thương Hàn

Để phòng ngừa bệnh thương hàn hiệu quả, cần thực hiện các biện pháp sau:

• Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm: Ăn chín, uống sôi, rửa tay sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Kiểm tra kỹ nguồn nước trước khi sử dụng.
• Tiêm vắc xin phòng bệnh thương hàn.

Vắc xin thương hàn là biện pháp phòng ngừa chủ động hiệu quả, đặc biệt cho những người có nguy cơ cao mắc bệnh.

Vắc xin thương hàn được Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo rộng rãi cho mọi người, đặc biệt là những người ở các quốc gia có dịch bệnh lưu hành, người đi du lịch, người tiếp xúc với thực phẩm không đảm bảo vệ sinh hoặc di chuyển đến vùng vệ sinh kém.